Milyonluk makineler hurdaya mı atıldı?

11 Temmuz 2025, Ankara – Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın 2017 yılında başlattığı ve Türkiye’nin yer altı kaynaklarını ekonomiye kazandırmayı hedefleyen dev sondaj projesiyle ilgili çarpıcı iddialar TBMM gündemine taşındı. Saadet Partisi Ankara Milletvekili Mesut Doğan, kamu kaynaklarının akıbetine ve kurumsal koordinasyon eksikliklerine ilişkin kapsamlı bir soru önergesi verdi.
2017 yılında Maden Tetkik ve Arama (MTA) Genel Müdürlüğü’ne yıllık 1 milyon metre karotlu sondaj hedefi verilmiş, bu hedef doğrultusunda BOTAŞ’a onlarca yerli üretim karotlu sondaj makinesi temin edildi. Ancak aradan geçen süre içerisinde bu hedefin fiilen rafa kaldırıldığı, alınan makinelerin önemli bir kısmının hiç kullanılmadan ambarlarda bekletildiği ve bir kısmının hurdaya ayrıldığı öne sürüldü.
Projenin temelinde, 2017 yılında Maden Tetkik ve Arama (MTA) Genel Müdürlüğü’ne verilen “yıllık 1 milyon metre karotlu sondaj” hedefi yer alıyordu. Bu hedef doğrultusunda devletin farklı kurumları devreye alındı; ancak süreç içerisinde yaşanan koordinasyon krizleri, proje için alınan milyonluk sondaj makinelerinin atıl kalmasına neden oldu.
Makineleri satın alan kurum BOTAŞ olurken, sondaj hedefi ve planlaması MTA’ya aitti. 2017’de iki kurum arasında karotlu sondaj faaliyetleri için sözleşme imzalandı. İşin hukuki sorumluluğu MTA’da, uygulama yükümlülüğü ise BOTAŞ’taydı. Ancak MTA’nın sondaj planını hayata geçirememesi ve iş verememesi nedeniyle BOTAŞ elindeki makineleri kullanamadı. Aralarında hiç çalıştırılmadan yıllarca depolarda bekletilenlerin de bulunduğu sondaj makinelerinin bir kısmı daha sonra hurdaya ayrıldı.
Saadet Partisi Ankara Milletvekili Mesut Doğan tarafından Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı’nın yanıtlaması talebiyle Meclis’e sunulan önergeyle birlikte bu iddialar kamuoyunun ve TBMM’nin gündemine taşındı. Doğan, milyonlarca liralık kamu yatırımına rağmen söz konusu makinelerin çalıştırılamamasının planlama zafiyeti ve kamu kaynaklarının israfı anlamına geldiğini belirtti.
Rezervler Özel Şirketlere mi Peşkeş Çekildi?
Soru önergesinde yer alan dikkat çekici bir diğer iddia, Sinop’un Boyabat ilçesinde tespit edilen bakır yatağına ilişkin oldu. İddiaya göre, bu değerli maden rezervi MAPEG eliyle özel bir şirkete devredildi.
Ayrıca bazı sondaj sahalarında özel şirketlerin, MTA yetkililerinden önce çıkarılan karot örneklerine erişim sağladığı ve karotları incelediği öne sürülüyor.
Sondaj Makineleri Gece Yarısı Rezerv Alanından Çekildi Mi?
En çarpıcı iddialardan biri ise Elazığ-Maden ile Diyarbakır-Ergani arasında tespit edilen ve “Cumhuriyet tarihinin en büyük polimetal yatağı” olarak anılan rezervle ilgili. Bölgede devam eden arama faaliyetleri tamamlanmadan, gece yarısı ansızın sahadaki sondaj makinelerinin çekildiği iddia edildi. Üstelik dünya genelinde 2500-3000 metre derinlikte işletilen madenler olduğu bilinirken, söz konusu bölgede yapılan sondajların çok daha sığ seviyelerde kaldığı ve derinlemesine bir keşfin yapılmadığı ileri sürülüyor.
Milletvekili Doğan, bu gelişmelerin yalnızca teknik bir başarısızlık değil, aynı zamanda kamu kaynaklarının etkin kullanılmaması ve yer altı zenginliklerinin kamu yararına işletilmemesi anlamına geldiğini vurguladı. Soru önergesinde, söz konusu proje için bugüne kadar harcanan kamu kaynağının ne kadar olduğu, yapılan harcamalara dair herhangi bir denetim gerçekleştirilip gerçekleştirilmediği ve projeye dair stratejik kararların hangi gerekçelerle alındığı da yer aldı.